konserwacja zabytków- 31-153 Kraków, ul Szlak 31/1, tel./fax 12/ 633 11 44
- e-mail: ac@fema.krakow.pl
urdybany - kopie i projekt- Zabytkowy fotel pochodzący ze zbiorów Zamku
Królewskiego na Wawelu jest przykładem konserwacji mebla. Kurdyban w dzisiejszym
rozumieniu to odpowiednio garbowana skóra cielęca, koźla, rzadziej owcza, srebrzona, a
następnie malowana techniką laserunku i tłoczona. Nazwa pochodzi od hiszpańskiego
miasta Kordoba, które w średniowieczu jako pierwsze z miast europejskich zasłynęło z
produkcji kurdybanów. Sama technika w
ytwarzania kurdybanu pochodzi z Bliskiego Wschodu. Arabowie przenieśli ją do
Hiszpanii, skąd rozprzestrzeniła się do innych krajów Europy. Największa produkcja
wyrobów kurdybanowych przypada na wiek XVII i początek XVIII.
-
- Początkowo kurdybany, wzorem hiszpańskich, były dość
płaskie, zdobione ornamentem przez puncowanie lub tłoczenie za pomocą podgrzanej płyty
metalowej. W XVII w. we Flandrii zaczęto wytłaczać wypukłe ornamenty ze specjalnych
desek modelowych. Nowością było też to, że ornament obejmował całą powierzchnię
skórzanych brytów, a oprócz wzorów geometrycznych pojawiły się motywy roślinne,
owoce, ptaki, zwierzęta, putta. Wyroby stały się więc dekoracyjne, a przez to bardziej
poszukiwane przez odbiorców.
-
- Powodzenie kurdybanów brało się stąd, że używane do
obić ściennych i zdobienia mebli uważane były za wyroby piękne, natomiast bardziej
trwałe niż tkaniny czy tapety papierowe. Kurdybanami wypełniano płyciny w
architektonicznej dekoracji wnętrz lub też pokrywano nimi całe ściany pomieszczeń. W
dekoracjach ściennych przeważają elementy ornamentalne, ale spotyka się również
przedstawienia figuralne. W meblach kurdyban był zarówno elementem dekoracji, jak i
użytkowym, bowiem wykonywano z niego nie tylko okładziny, ale również siedzenia i
oparcia foteli, obicia taboretów i ław. Kurdyban więc służył przede wszystkim do
dekoracji wnętrz mieszkalnych, chociaż spotykany był też w kościołach jako np.
antependia ołtarzowe.
-
- Skóry kurdybanowe od początku przeznaczone były do
zdobienia. Bogate wzory, delikatna złocistość, przejrzystość kolorów zawsze
przyciągały i przyciągają oko. Fotel, skrzynia czy księga obłożone kurdybanem
jawią się nam jako przedmioty piękne, cenne, luksusowe, bo też i materiał, z którego
są one zrobione, należy do szlachetnych i trwałych. Kurdybany podziwiane są dzisiaj w
zabytkowych wnętrzach. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by obicia kurdybanowe
zaistniały na nowo jako dekoracja współczesnych rezydencji, coraz liczniej odnawianych
pałaców, dworów czy reprezentacyjnych pomieszczeń użyteczności publicznej.
Opanowanie technologii i zorganizowany warsztat pozwalają nam wytworzyć nowe kurdybany
według starych wzorów lub zastosować starą technologię do nowych projektów.
-
- kurdybany w komnatach Zamku
Królewskiego na Wawelu
- rekonstrukcja kurdybanów w
zamku Calender House w Szkocji
- obicia mebli
- strona główna
-